นมเด็ก หรือนมสำหรับเด็กแรกเกิด ไม่ว่าจะยี่ห้อใด หรือสูตรไหน ก็ไม่สามารถเทียบเท่าคุณค่าที่ได้จากน้ำนมแม่ ที่ถูกสร้างมาสำหรับเด็กทารกโดยเฉพาะโดยธรรมชาติ นมแม่อุดมไปด้วยสารอาหารหลากหลายชนิดที่เหมาะกับลูกน้อย และย่อยง่าย โดยเฉพาะสำหรับเด็กแรกเกิดไปจนถึง 6 เดือน นอกจากสารอาหารที่จำเป็นสำหรับการเจริญเติบโตของเด็ก น้ำนมแม่ยังมีสารเสริมภูมิต้านทานที่ช่วยป้องกันการติดเชื้อ และการเกิดโรคต่าง ๆ

ในกรณีที่แม่ไม่สามารถให้นมตนเองกับลูกได้ นมเด็กแรกเกิดจะมีส่วนช่วยให้ลูกได้รับสารอาหารเพื่อการเจริญเติบโตและส่งเสริมพัฒนาการด้านต่างๆ ของลูกน้อย ก่อนจะเลือกนมเด็กแรกเกิด ควรทำความเข้าใจก่อนว่านมมีกี่สูตรและแต่ละสูตรต่างกันอย่างไร

การเลือกนมเด็กต้องดูที่อายุเป็นหลัก ซึ่งนมเด็กจะแบ่งดังนี้

สูตรที่ 1 นมผงสำหรับเด็กแรกเกิดจนถึง 1 ปี เรียกว่า นมผงดัดแปลงสำหรับทารก (Infant formula)
สูตรที่ 2 นมผงสำหรับทารกและเด็กเล็กอายุตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไปจนถึง 3 ปี เรียกว่า นมผงดัดแปลงสูตรต่อเนื่อง (follow-up formula)
สูตรที่ 3 นมผงสำหรับเด็กอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไป
สูตรที่ 4 นมผงสำหรับเด็กอายุ 3 ปีขึ้นไป

นมเด็กมีมากมายหลายสูตร การเปลี่ยนสูตรนมตามอายุ ควรเปลี่ยนอย่างระมัดระวัง

นมเด็กแรกเกิดโดยทั่วไปจะผลิตจากนมวัว โดยมีการปรับสัดส่วนของโปรตีนชนิดเวย์และเคซีนให้ใกล้เคียงกับโปรตีนในนมแม่คือประกอบด้วย เวย์ 60% ต่อเคซีน 40% และยังมีปริมาณสารอาหารอื่นๆทั้ง คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน แร่ธาตุ ในปริมาณที่เหมาะสมสำหรับเด็กแรกเกิดตามคุณภาพและมาตรฐานที่กำหนดโดยสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาของประเทศไทย สารอาหารที่สำคัญสำหรับเด็กแรกเกิด อาจแบ่งตามหน้าที่ได้ดังนี้

1. สารอาหารในนมเด็กแรกเกิดเพื่อการเติบโตดี
เช่น โปรตีน โดยเฉพาะ โปรตีนชนิดเวย์และเคซีน เป็นโปรตีนที่พบได้ในนมแม่ และเป็นโปรตีนที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตและช่วยซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอของร่างกาย นอกจากนี้ยังมี คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน เกลือแร่ ซึ่งเป็นสารอาหารหลัก 5 หมู่ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ไขมันเป็นแหล่งพลังงานของทารก อีกทั้งยังมีส่วนช่วยในการพัฒนาระบบประสาทอีกด้วย

2. สารอาหารในนมเด็กแรกเกิดเพื่อพัฒนาสมอง
เช่น โอเมก้า 3,6,9 และวิตามินบี 12 ที่มีส่วนช่วยในการทำงานของระบบประสาทและสมอง สารอาหารที่สำคัญในกลุ่มนี้คือดีเอชเอซึ่งเป็นกรดไขมันแบบไม่อิ่มตัวสายยาว ดีเอชเอเริ่มมีการสะสมตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์มารดาโดยที่ทารกจะได้รับดีเอชเอผ่านทางรกแม่ ดีเอชเอสะสมมากในสมองและจอตา เป็นกรดไขมันที่สำคัญในการทำงานและพัฒนาสมองและสติปัญญา ช่วยเพิ่มความฉลาดเฉลียว และพัฒนาการในการเรียนรู้ นอกจากนี้ เนื่องจากมีการสะสมมากที่จอตา จึงมีบทบาทสำคัญในการทำงานของเซลล์ประสาทรับแสงที่จอตา ซึ่งจำเป็นต่อการมองเห็นของลูกน้อยด้วย

3. สารอาหารในนมเด็กแรกเกิดเพื่อขับถ่ายดี
เช่น ใยอาหารที่มีส่วนช่วยในการขับถ่ายอย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัย อาทิ โอลิโกแซคคาไรด์ที่เป็นพรีไบโอติก (prebiotic) ซึ่งจะถูกย่อยด้วยแบคทีเรียบริเวณลำไส้ จึงมีส่วนช่วยกระตุ้นการทำงานและการเจริญของจุลินทรีย์โพรไบโอติกในลำไส้ได้คล้ายกับพรีไบโอติกจากaนมแม่ ช่วยให้อุจจาระนิ่ม ขับถ่ายดี ลดอาการท้องผูก

นมแม่เป็นนมเด็กแรกเกิดที่มีคุณค่ามากที่สุดและดีที่สุดสำหรับทารกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วง 6 เดือนแรก แต่ถ้าคุณแม่มีความจำเป็นต้องใช้นมผสม คุณแม่ควรปรึกษาบุคลากรทางการแพทย์เพื่อเลือกผลิตภัณฑ์นมเด็กแรกเกิดให้เหมาะสมกับลูกและอ่านฉลากข้อมูลทางโภชนาการและส่วนประกอบเพื่อตัดสินใจเลือกซื้อผลิตภัณฑ์ที่เหมาะสมกับกับช่วงวัย เพื่อพัฒนาการและการเติบโตที่สมบูรณ์ของลูกน้อย และเมื่อลูกน้อยอายุครบ 6 เดือน